با نگاهی به تاریخچه نامهنگاری و استفاده از تمبر در قبرس شمالی میتوان به واقعیتهای تاریخی زیادی درباره این کشور پی برد. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی در همین زمینه را با هم مرور کنیم.
نامهنگاری در جزیره قبرس سابقهای طولانی دارد. اولین نامهای که در این منطقه ارسال شده، یک نامه تجاری به زبان ایتالیایی بود که در سال 1353 میلادی از فاماگوستا به مقصد استانبول (در کشور ترکیه) ارسال شد. اولین بار ونیزیها بودند که سازمانهایی را برای ارسال نامه در جزیره قبرس تشکیل دادند. البته در آن دوره خبری از تمبر نبود و به جای آن، کاغذ نامهها را شبیه پاکت تا میزدند و سپس آن را با شمع آب شده، مهر و موم میکردند. این نامهها معمولا توسط کشتیها به نقاط دوردست ارسال میشدند. در آن زمان رسم بر این بود که کاپیتان کشتیهایی که نامهها را حمل میکردند، مهر مخصوص خودشان را پای نامه میزدند. به این ترتیب، ممکن بود روی یک نامه چندین مهر ثبت شده باشند.
یکی از اولین کمپانیهایی که اقدام به ارائه خدمات پستی به صورت گسترده در سراسر جزیره قبرس کرد، شرکتی به نام Austrian Lloyd بود که در سال 1837 در لفکوشا تاسیس شد. در ابتدای فعالیت این شرکت، از تمبر روی نامهها استفاده نمیشد و به همان روش قدیمی آنها را مهر و موم میکردند. اما به تدریج استفاده از تمبرها نیز رواج پیدا کرد.
با آغاز فرمانروایی عثمانیها و تسلط آنها روی جزیره قبرس، نامهنگاری هم پیشرفتهای زیادی داشت. عثمانیها یک اداره پست در لفکوشا در سال 1871 تاسیس کردند. این اداره تا سال 1878 که حکومت بر جزیره به دست بریتانیاییها افتاد، پا برجا بود.
در بررسی تاریخچه نامهنگاری و تمبر در قبرس شمالی، یکی از دورههای مهمی که باید به آن اشاره کنیم، همین دوران فرمانروایی بریتانیاییهاست. زمانی که دولت انگلستان، حکومت را در قبرس به دست گرفت، اقدام به راهاندازی یک اداره پست در لارناکا کرد. این اداره در سال 1878 تاسیس شد و انواع خدمات پستی را ارائه میداد. تمبرهای انگلیسی به مدت دو سال روی نامههایی که در قبرس ارسال میشدند، زده میشد. در آن زمان هنوز تمبر اختصاصی برای کشور قبرس وجود نداشت. سپس برای اینکه تمایزی از این بابت ایجاد شود، روی تمبرهای بریتانیایی کلمه قبرس بهصورت بزرگ نوشته میشد تا مشخص کنند که این نامه از کشور قبرس ارسال شده است. این کار هم به مدت یک سال انجام شد تا اینکه در سال 1881 اولین سری از تمبرهای اختصاصی کشور قبرس طراحی و ساخته شدند. آخرین سری از تمبرهای انگلیسی که برای نامههای قبرسی استفاده میشدند، در سال 1955 به چاپ رسیدند و تا سال 1960 نیز از آنها روی نامهها استفاده میشد.
در تاریخ 16 آگوست 1960 انقلاب قبرس رخ داد و این کشور از سلطه دولتها و حکومتهای بیگانه خارج شد. اما پس از انقلاب، همه بر سر این موضوع توافق کردند که اداره کشور قبرس با کمک مشترک دو دولت یونان و ترکیه صورت بگیرد. به این ترتیب، خیلی زود دو جناح کاملا متفاوت در قبرس شکل گرفتند که یکی بهکلی طرفدار نزدیکی با یونان بود و دیگری به سمت ترکیه تمایل داشت. این اختلافات اگرچه به درگیری و نزاع نمیرسند، اما تا همین امروز هم ادامه پیدا کردهاند. در واقع ریشه اصلی تقسیم شدن جزیره قبرس به دو بخش شمالی (نزدیک به ترکیه) و جنوبی (نزدیک به یونان) به همین موضوع برمیگردد.
اما اختلاف این دو جناح، روی همه چیز از جمله روند نامهنگاریها در قبرس شمالی تاثیر گذاشت. هر کدام از طرفین اقدام به راهاندازی سرویسها پستی جداگانه برای خودشان کردند. جالب اینجاست که هیچ کدام طرف مقابل را قبول نداشتند و حتی کار به جایی رسید که مرسولههای پستی آنان را تحریم میکردند. برای مثال در نیمه جنوبی جزیره، اگر مردم یا ماموران دولتی، نامهای را میدیدند که روی آن نشان ماه و ستاره (نشان رسمی دولت ترکیه) دیده میشد، بلافاصله آن را از بین میبردند یا توقیف میکردند. این اختلافات باعث بهوجود آمدن مشکلات زیادی برای مردم عادی شد. به همین دلیل در سپتامبر 1964 بالاخره طرفین تصمیم گرفتند که بر سر موضوع نامهنگاریها به توافق برسند و کاری به مرسولههای یکدیگر نداشته باشند.
سازمان صلیب سرخ ترکیه، به جناح ترک در قبرس کمک میکرد تا نامههای خود را به سایر کشورها (مخصوصا کشور ترکیه) برسانند. روند کار به این صورت بود که نامهها از اداره پست نیکوزیا به دفتر صلیب سرخ در همین شهر منتقل میشدند و سپس از آنجا به سمت آنکارا در ترکیه حرکت میکردند.
در سال 1966 نیز یک تفاهمنامه پستی بین دو جناح ترک و یونانی امضاء شد که بر اساس آن، هر کدام از طرفین میتوانستند در شهرهای مختلف جناح مقابل، دفتر پستی راهاندازی کنند. در این دوره، نامههایی که در بین شهرهای ترکنشین رد و بدل میشدند، از تمبرهایی استفاده میکردند که روی آنها یادبود پنجاهمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه درج شده بود. اما روی نامههایی که به مقصد خارج از جزیره ارسال میشدند، حتما باید تمبر اختصاصی جمهوری قبرس وجود میداشت. البته این موضوع فقط تا سال 1974 ادامه پیدا کرد و پس از آن، الزام استفاده از تمبر جمهوری قبرس برای تمام نامهها برداشته شد.
استفاده از تمبرهای ترکی نه فقط برای نامههای مربوط به ساکنین جزیره قبرس، بلکه در تمام دنیا رواج پیدا کرد. دلیل این موضوع هم به زیبایی این تمبرها مربوط میشود. البته تمبرهای ترکی در تعداد محدودی چاپ میشدند و معمولا دارای پسزمینه تاریخی و فرهنگی بودند، به همین دلیل مجموعهدارها علاقه زیادی به این تمبرها نشان دادند و از آنها در کلکسیونهای خود استفاده کردند.
اولین تمبر ترکی در آوریل 1970 منتشر شد و Social Aid نام داشت. در اکتبر 1973 نیز سری دیگری از تمبرهای ترکی به چاپ رسیدند که دقیقا برای بزرگداشت تاسیس جمهوری ترکیه بودند.
پس از اجرا شدن عملیات صلح در جولای 1974، اولین شعبه پستی در گیرنه راهاندازی شد و قبرس شمالی یا همان قبرس ترکنشین، رد و بدل کردن نامه و مرسولههای پستی با سایر نقاط جهان را آغاز کرد.
تمبرها تنها برای سرویسهای پستی مورد استفاده قرار نمیگیرند. تمبرهای یک کشور در واقع بهنوعی معرفی کننده آن کشور به تمام مردم دنیا هستند. استفاده از تمبر در قبرس شمالی و همچنین در سایر نقاط جزیره قبرس از مدتها پیش رواج داشته است. مخصوصا تمبرهای ترکی که شهرت بینالمللی دارند. روی این تمبرها میتوان تصاویری از زیباییهای طبیعی، گلها، افراد مشهور، رویدادهای مهم تاریخی، سالگردها و بزرگداشتها را مشاهده کرد. تنوع تمبر در قبرس شمالی از دهه هفتاد میلادی به شدت افزایش پیدا کرد و اکنون شاهد استفاده از انواع تمبرهای زیبا روی نامهها و سایر مرسولات این کشور هستیم.